Het was niet eenvoudig om de stap te zetten om je problemen aan te pakken, maar je zei tegen jezelf: ‘Ik ga het gewoon doen’. En nu ben je dan eindelijk begonnen. Gelukkig. Het begin is hoopgevend. Je ziet jezelf vooruit gaan, je voelt je fitter en je ziet weer perspectief. Het gaat goed komen! Je stort je op je nieuwe voornemens en gaat enthousiast aan de slag met nieuwe vaardigheden en nieuw gedrag. En het lukt. Je voelt je een heel ander mens.

Maar dan, na een tijdje, stokt het ineens. Je hebt het gevoel dat je weer helemaal terug bij af bent. Je voelt al je pijntjes weer. “Is dat nou nog steeds niet over? Het duurt toch echt veel te lang”, zeg je tegen jezelf. En die veranderingen kun je ook niet volhouden. Weer val je terug in je oude gewoonten. Die zitten ook zo vastgebakken. “Het zit gewoon in mijn karakter. Het lukt me nooit!”

Een verandering realiseren om van je problemen af te komen is niet eenvoudig. Het vraagt vaak om lange adem. Vooral door die onvermijdelijke terugslag is het een kwestie van volhouden.

Daarnaast roept het niet zelden een sterk emotionele reactie op als men zich realiseert dat het niet een, twee, drie lukt. Verdriet, moedeloosheid, onmacht en vaak ook boosheid komen om de hoek kijken. Want er is al zoveel geïnvesteerd (vooral in tijd en energie) om er weer bovenop te komen, dat het een enorme tegenvaller is om te constateren dat het even minder gaat.

Wat er meestal aan de hand is is dat de start van bijvoorbeeld een coachtraject zoveel nieuwe indrukken en impulsen met zich meebrengt dat het in eerste instantie alleen maar crescendo gaat. Dat is een lekker gevoel en zorgt voor veel positiviteit. Maar ook daar raakt een mens weer aan gewend. En dan komt de terugval. Je ziet niet meer de vooruitgang die is geboekt, maar krijgt het gevoel weer terug bij af te zijn.

Gelukkig is die terugslag vrijwel altijd van korte duur. Want de verandering die op dat moment al in gang is gezet blijkt tegen die tijd onomkeerbaar.

Wat helpt als je zo’n terugslag hebt? Drie dingen:

1. Als je een terugslag ervaart is het goed om je te realiseren dat het echt heel normaal is dat het gebeurt. Iedereen heeft er last van dat na verloop van tijd het gevoel ineens opkomt weer terug bij af te zijn. Blijkbaar is het een wetmatigheid dat na een eerste spurt de motor even hapert.
2. Vervolgens is het van belang om eens even stil te staan bij wat je nu hebt bereikt. Hoe sta je er nu voor en hoe was dat toen je nog aan het begin stond van je verandertraject. Als je heel eerlijk naar jezelf kijkt zul je zien dat je nog steeds veel verder bent dan toen je van start ging, ook al voelt dat even niet zo.
3. En verandering gaat nu eenmaal niet vanzelf. Daar moet je echt in investeren en dat blijven doen. Je bent vroeger ook niet op een dag wakker geworden dat je ineens kon fietsen. Dat moest je oefenen, met vallen en opstaan. Tot het een tweede natuur werd. Zo is het ook met gedragsverandering. Dat is een kwestie van oefenen, volhouden, soms even vallen en weer opstaan, en doorgaan. Totdat het nieuwe gedrag ook een tweede natuur is geworden.

Laat je in ieder geval niet verleiden om te blijven hangen in je emoties dat het je nooit zal lukken. Ik zie gelukkig heel veel voorbeelden van mensen die echt een succesvolle (gedrags)verandering voor elkaar hebben gekregen. En dat was ze niet gelukt als ze terug hadden gegrepen op wat hen bekend is en wat ze altijd deden. Dat zou misschien wel het gemakkelijkst zijn geweest, maar het zou ervoor gezorgd hebben dat de problemen die ze achter zich wilden laten met hen mee zouden blijven reizen. Want als je doet wat je altijd deed, krijg je wat je altijd kreeg.

Kortom: die terugval hoort erbij. Laat je niet van de wijs brengen door je emoties, maar bedenk wat je al hebt bereikt en hou vol! Gedragsverandering gaat nu eenmaal niet over een nacht ijs.