‘Vrijheid is een illusie’, zag ik ergens staan. Het had zo de titel van een liedje kunnen zijn. En het is maar de vraag of het waar is. Het was voor mij het onderzoeken waard.

Drang
Vrijheid is voor mij een groot goed. Het is dan ook één van mijn belangrijkste persoonlijke waarden. Dat werd ook wel weer duidelijk tijdens een training waar ik onlangs aan deelnam en ik in een rollenspel een klant was die aan een coachtraject wilde beginnen. In mijn drang naar vrijheid en onafhankelijkheid was ik bereid zover te gaan om mezelf daarmee flink financieel in de vingers te snijden.

Beslissing
Dat is overigens niet zomaar fictie, want zo ben ik ook als zelfstandig coach begonnen. Financiële zekerheid gaf ik op om volledige vrijheid in werken te gaan ervaren. En er gaat geen dag voorbij dat ik me er niet van bewust ben dat ik daarmee misschien wel de belangrijkste beslissing in mijn leven heb genomen.

Context
Toch las ik in een artikel dat het maar de vraag is hoe vrij we echt zijn in ons handelen. Want dat kan niet zonder verantwoordelijkheid te nemen voor ons gedrag en die verantwoordelijkheid staat altijd in relatie tot anderen. Dus hebben we rekening te houden met de context waarin we handelen. We sluiten compromissen, doen wat water bij de wijn en komen een ander tegemoet. We zijn nu eenmaal sociale wezens die bestaan en gedijen bij de aanwezigheid van de ander.

Afhankelijk
Die vrijheid van handelen is dus misschien lang niet zo groot als we geneigd zijn te denken. En die wordt helemaal ingeperkt naarmate we ouder worden en afhankelijk van anderen. Zoals mijn moeder die door haar vergevorderde leeftijd en fysieke ongemakken nu zelfs de hulp van anderen moet inroepen als ze een paar stappen in haar woning wil zetten. Ik probeer me daarin in te leven en word er intens verdrietig van.

Kaders
Is vrijheid dan een illusie? Wat mij betreft niet helemaal. Zelfs al bestaat vrijheid alleen binnen een bepaalde context waartoe ik me te verhouden heb, ik behoud altijd de vrijheid van denken en geest. Ik heb altijd nog de keuzevrijheid om te doen wat mij het beste lijkt of wat het beste bij mij past, rekening houdend met die context. Is dat dan een vrijheid binnen kaders? Misschien wel. Maar ik bepaal zelf hoe die kaders lopen. Wat een rijkdom.